SIRADAN BEN NEDİR?
Melanosit adı verilen deri hücrelerinin gruplar halinde büyümesinden ibaret bir deri oluşumudur. Erişkinlerde ortalama 10-40 arası sıradan ben bulunur. Genellikle belden yukarıda ve güneş gören deri bölgelerinde ortaya çıkarlar. Doğuştan bulunabilirler ama çoğu çocukluk çağında gelişir. 40 yaşına kadar yenileri ortaya çıkabilir. Tıptaki isimleri “nevüs”tür.
Ortalama 5 mm çapında, net sınırlı, oval-yuvarlak, kubbemsi, tek renkli lezyonlardır (pembe, ten rengi veya kahverengi). Koyu tenlilerde benler de daha koyu renklidir.
SIRADAN BENLERDE MELANOM GELİŞEBİLİR Mİ?
Çok nadiren sıradan benlerde de melanom gelişebilir, 50’den fazla beni olanlarda risk biraz daha fazladır. Bendeki değişim kişiyi uyarmalı ve hemen doktora başvurmalıdır.
Bu değişim:
- Renk değişikliği
- Büyüme, bazen ani küçülme
- Yapı, yükseklik değişikliği
- Yüzeyde kabuklanma
- Sertleşme, ele gelme
- Kaşıntı şeklinde olabilir.
DİSPLASTİK NEVÜS
Sıradan benlerden farlı görümdeki benlerdir. Daha büyük olabilirler, renkleri, yüzeyleri, sınırları farklıdır. Genellikle çapları 5 mm’den büyüktür. Pembeden koyu kahverengiye değişen birkaç renk içerirler. Sınırları düzensizdir. Çoğunlukla güneş gören bölgeler ve sırt olmak üzere vücüdun her yerine yerleşebilirler; ancak saçlı deri, kalça gibi güneş görmeyen yerlerde de ortaya çıkabilirler.
Bir kişide 10’dan fazla displastik ben bulunabilir. Displastik benleri bulunanlarda genellikle sıradan benler de çok sayıdadır.
Displastik benlerde melanom gelişebilir. Hiç displastik beni olmayanlara kıyasla 5’den fazla displastik beni olanlarda melanom riski 10 kat fazladır. Ben sayısı arttıkça, risk de artar.
Bu tür benleri olanlar güneşten korunmalı, solaryumlardan uzak durmalıdır. Benlerinde değişiklik fark ettiklerinde hemen doktora başvurmaları gerekir.
- Renk değişikliği
- Büyüme-küçülme
- Yapısında, dokusunda değşiklik
- Kabuklanma
- Sertleşme, kabarma
- Kaşıntı
- Sızıntı çok önemli uyarıcı değişikliklerdir.
Her birey mutlaka bir kez dermatoloğa başvurarak tüm benlerini kontrol ettirmelidir. Displastik benleri olanlar yılda 2 kez kontrola gitmelidir. Özel görüntüleme yöntemleri ile doktoru benleri fotoğraflayacak ve her ziyarette kıyaslayarak, değişimi en erken dönemde, daha kanserleşme olamadan fark edecektir. Ailesinde melanom olanlarda bu kontroller 3 ayda bir yapılmalıdır.
Benler sadece önlem olsun diye çıkarılmazlar. Kontrollerde hekim tarafından riskli görülenler çıkarılmalıdır çünkü melanom sağlam deride de gelişebilir.
Risk taşıyan benler mutlaka çıkarılmalı, patolojik değerlendirme yapılmalıdır. Benden biyopsi tercih edilmez, mümkün ise, boyutları elverişli ise tmamen çıkarılır. Benler cerrahi çıkarma dışında farklı yöntemlerle kurcalanmamalıdır.
Melanom çok tehlikeli bir deri kanseri türü olduğundan benlerin değerlendirilmesi ve takibi mutlaka normal sağlık kontrol takviminde yer almalıdır. Daha sonra ise dermatoloğun kontrol sürelerine kesinlikle uyulmalıdır.
MELANOM RİSKİNİ NELER ARTTIRIR?
- Displastik benlerin varlığı
- 50’den fazla sıradan ben varlığı
- Güneş ışınları: Kardan, sudan, kumdan yansır. Camdan, buluttan ve giysilerden geçebilir.
- Güneş yanıkları
- Yıllarca güneş maruziyeti
- Solaryum
- Kişinin kendisinde veya ailesinde deri kanseri öyküsü
- Açık ten, açık göz rengi
- Bağışıklık sistemini etkileyen bazı ilaçları kullanıyor olmak
Güneşten koruyucular yardımcı ama giysi ilk planda akla gelir. Özetle benlerden korkmamak gerekir ancak mutlaka bir kez dermatolog muayenesinden geçilmeli, hem muayene bulguları hem de ailesel-kişisel özellikler ile riskler belirlenmeli ve önerilen aralılar ile düzenli kontroller yapılmalıdır. Riskli benlerin cerrahi çıkarılmasından da çekinmemek gerekir. Böyle bir yol izlendiğinde zaten henüz kanser ortaya çıkmadan yok edilmesi söz konusu olur.
DERMATOLOJİ
- DERİ KANSERLERİ
- CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR
- SIK GÖRÜLEN DERİ HASTALIKLARI
- ALERJİK DERİ HASTALIKLARI
- GÜNEŞTE OLUŞAN - ARTAN DERİ HAST.
- NORMAL DERİ BAKIMI
- SAÇ HASTALIKLARI
- TIRNAK HASTALIKLARI
- ÖNEMLİ DERİ HASTALIKLARI
- Pemfigus
- Leishmaniasis (Şark Çıbanı)
- Gebelikte Görülen Deri Hastalıkları
- Dermatomiyozit
- Sedef Hastalığı (Psoriasis)
- Büllöz Pemfigoid
- Kaposi Sarkomu
- Uyuz
- El - Ayak - Ağız Hastalığı
- Kızamık - Kızamıkçık
- Human Papilloma Virüs Enfeksiyonu
- Sağmaç Nodülü
- Molluskum Kontagiozum
- Varicella (Su Çiçeği)
- ORF (Ektima Kontagiozum)
- PEDİYATRİK DERMATOLOJİ
- SAĞLIKLI YAŞAM & SAĞLIKLI DERİ